บังเอิญมาเห็นกระทู้พอดี และมีประเด็นไปหลายทาง
อยากไขความกระจ่างให้กับทุกคนจริงๆ ว่าโรคซึมเศร้ามันมีจริงมั้ย เกิดได้ยังไง แล้ว wanna be ซึมเศร้าเป็นจริงรึเปล่า

ผมขอตอบในฐานะนักจิตวิทยา (Psychologist) ที่ทำงานปรึกษาอิสระจริงๆนะครับ
อยากให้แยกว่าผมไม่ใช่จิตแพทย์นะ (Psychiatrist) แตกต่างกันตรง ที่หมอจะรักษาด้วยการจ่ายยาเป็นหลัก
แต่นักจิตจะรักษาด้านการให้คำปรึกษาเพื่อไปปฏิบัติ

แต่ทั้งสองสายต้องเรียนรู้ วิธีการทำงานของกันนะครับ ว่าง่ายๆคือเรียนเหมือนๆกัน แต่หมอจ่ายยาได้ แต่นักจิตจะรู้กว้างกว่า
เหมือนนักวิทยาศาสตร์การแพทย์ กับ แพทย์ผู้รักษานะครับ

--------

-โรคซึมเศร้ามีจริงมั้ย
มีจริงครับ มีการทดลองทางวิทยาศาสตร์ ทั้ง การจัดกลุ่มทำการทดลอง สแกนสมอง ดูกรณีตัวอย่าง ฯลฯ มาเยอะมากๆ ย้อนไป 80กว่าปีแล้วจนสรุปได้ว่า "เป็นโรคที่เกิดจากสารสื่อประสาทในสมองทำงานผิดปกติ"

-เป็นโรคซึมเศร้าต้องกินยา หรือ อ่านหนังสือธรรมะ?
โรคซึมเศร้ามีความสัมพันธ์กับสารสื่อประสาทเช่น Norepinephrine Serotonin Dopamine แล้วแต่กรณี โดยจะมียาที่
เจาะจงช่วยให้อาการดีขึ้นหลายแบบ หมอเลยให้ทดลองกินก่อน แล้วดูว่าตัวไหนให้ผลดีกว่า ซึ่งแตกต่างกันไปตามบุคคล
และการปฏิบัติธรรมก็ช่วยได้ ในบางกรณีเช่นกัน ไม่จำกัดแค่ปฏิบัติธรรม การมองโลกในแง่ การออกกำลัง เล่นดนตรี
ทำกิจกรรม ก็ช่วยให้อาการดีขึ้นได้

-หนังสือธรรมะ หรือการที่ปฏิบัติให้ชีวิตดีขึ้น มันช่วยได้ยังไงเหรอ?
ถ้าอยากรู้ว่าทำไมช่วยได้ ลองนึกย้อนกลับไปก่อน ทำไมจึงเกิดโรคซึมเศร้าขึ้น?
โรคซึมเศร้าบางอย่างเกิดจากที่เราตกอยู่ในสภาวะความเครียดติดต่อกันเป็นเวลานาน
หรือการใช้ชีวิตที่ไม่ดีต่อสภาวะร่างกายและจิตใจ
การอ่านหนังสือธรรมมะ ไม่ใช่เพราะใช้พลังบุญจากการอ่านมาช่วยให้หายป่วย
แต่เกิดจากความเข้าใจสัจธรรมในนั้น ว่าความเครียดและความทุกข์ของเรานั้น มันแก้ได้ด้วยตัวเราเอง
เข้าใจสาเหตุของความทุกข์บนโลกใบนี้ และบอกเห็นหนทางในการใช้ชีวิตแบบอื่นๆ
พอความเครียดลดลง สารสื่อประสาทก็จะพยายามกลับมาทำงานเป็นปกติด้วยตัวของมันเอง

-แบบนี้ไม่ต้องกินยาก็ได้ ใช่มั้ย?
ความน่ากลัวของโรคซึมเศร้าคือการบั่นทอนความรู้สึกอยากจะแก้ไข ขัดขวางความอยากเข้าใจปัญหา
เหมือนการสั่งให้ผู้ป่วยข้อเท้าแพลง ไปทำกายภาพเพื่อให้เดินต่อได้ ซึ่งมันยาก...และเจ็บปวด
ดังนั้นการกินยาภายใต้การดูแลของแพทย์ เพื่อให้ผู้ป่วยสามารถช่วยเหลือคัวเองได้ก่อน จึงยังคงจำเป็น

-บางคนแกล้งซึมๆบอกตัวเองเป็นโรคซึมเศร้า นี่เป็นจริงหรือเรียกร้องความสนใจ..
ข้อนี้ผมจะอธิบายข้อเท็จจริงแล้วลองแยกแยะกันเองนะครับ

1. คนเป็นโรคซึมเศร้า ไม่จำเป็นต้องมีอาการเศร้าให้เห็น...
2. การฆ่าตัวตาย ไม่จำเป็นต้องเป็นโรคซึมเศร้า
3. คนเป็นโรคซึมเศร้า ไม่จำเป็นต้องฆ่าตัวตายเพราะการถูกกดดันหรือน้อยใจ
4. คนเป็นโรคซึมเศร้า ไม่จำเป็นต้องอยู่คนเดียวหรือ ล้มเหลวในการใช้ชีวิต

สื่อไทยในปัจจุบัน เห็นใครฆ่าตัวตายก็โยงกับโรคซึมเศร้าหมด แต่ไม่ได้อธิบายชัดเจนว่า
โรคซึมเศร้าหรือ Depression เป็นแค่ส่วนหนึ่งในปัจจัย ไม่ใช่สาเหตุทั้งหมดจริงๆ
มันมีทั้ง อารมย์ชั่ววูบ การทำตามที่เห็นในสื่อ และอื่นๆอีกมาก

สื่อเรามักนำเสนอข่าวว่า "ฆ่าตัวตาย=โรคซึมเศร้า" มันไปสร้างกลไกทางความคิดว่า
เราควรจะฆ่าตัวตายเพื่อหลีกหนีจากปัญหานี้ จนกลายเป็นความเชื่อฝังใจเด็กและ ผู้ใหญ่ที่โดนสื่อชักจูงได้ง่าย
ว่า "ถ้าเกิดปัญหาชีวิต ให้ฆ่าตัวตาย" และนี่ก็นับเป็นอีกปัจจัยหนึ่งเช่นกัน

ทางกรมสุขภาพจิตเลยต้องรีบออกมาขยายความ เพื่อลบภาพและให้ความรู้ว่า ถ้าเศร้า "ไม่ว่าจะเป็นโรคหรือไม่เป็น"
ก็ควรจะไปหาคำปรึกษาและไปพบแพทย์ เพราะคนที่บอกว่าตัวเองเป็นก็ "เพียงพอ" ต่อการได้รับความช่วยเหลือแล้ว
(อาจจะเป็นโรคกลุ่ม Histrionic Personality Disorder ซึ่งรักษายากกว่าโรคซึมเศร้า)

การที่เราไม่มีความสุขในชีวิต อย่าคิดว่าเป็นเรื่องปกติหรือเป็นเรื่องที่ต้องทนให้ได้
การทนโดยเข้าใจปัญหา กับ การทนโดยไม่รู้ว่าควรทนหรือไม่นั้น แตกต่างกันอย่างสิ้นเชิง
และเป็นปัจจัยให้เราเป็นโรคซึมเศร้าได้ในอนาคตนะครับ