ทิลเลอร์สันเยือนไทย: เรา กับ เขา หวัง อะไรกัน

สหรัฐอเมริกา และ ไทย คาดหวังอะไรจากการเยือนกรุงเทพฯ ในวันอังคารนี้ (8 ส.ค.) ของ นายเร็กซ์ ทิลเลอร์สัน รมว. ตปท. สหรัฐฯ เขาคือ เจ้าหน้าที่ระดับรัฐมนตรีว่าการคนแรกของรัฐบาลอเมริกันที่มาเยือนไทยหลังรัฐประหาร 2557

ความคาดหวังฝั่งอเมริกัน

กระทรวงการต่างประเทศ สหรัฐฯ แถลงในเอกสารว่าการเยือนประเทศไทยของนาย ทิลเลอร์สันในวันที่ 8 ส.ค. นี้ เพื่อ ถวายบังคมพระบรมศพ ในหลวง รัชกาลที่ 9 แต่นักการทูตรายหนึ่งกล่าวกับ บีบีซีไทย ว่า รัฐบาลของนายโดนัลด์ ทรัมป์ อยากจะให้ความสัมพันธ์กับประเทศไทยมี "ความหมายในเชิงยุทธศาสตร์" มากกว่าที่ผ่านมา ให้สอดรับกับสถานการณ์ของภูมิศาสตร์ทางการเมืองในภูมิภาคที่กำลังเปลี่ยนไป

สิ่งที่นักการทูตใหญ่จากวอชิงตันจะบอกกับผู้นำรัฐบาลทหารของไทย คือ สหรัฐฯ อยากให้ความเป็นพันธมิตรแบบมีพันธสัญญาหรือ treaty ally (ซึ่ง ไทย เป็น 1 ใน 5 ชาติในเอเชีย-แปซิฟิกที่มีกับสหรัฐอเมริกา) มีความหมายต่อสถานการณ์ที่สหรัฐฯ กำลังจะแข่งขันทางอำนาจกับจีนและจัดการกับปัญหาสำคัญในภูมิภาคที่สำคัญ 2 เรื่องคือ คาบสมุทรเกาหลีและทะเลจีนใต้ ซึ่งมีจีนเป็นผู้เล่นสำคัญทั้งคู่

"เข้าใจว่าประธานาธิบดี โดนัลด์ ทรัมป์ จะฝากคำพูดบางประการมาหาผู้นำไทยด้วยเพื่อจะยืนยันว่า คำเชิญทางโทรศัพท์เมื่อเดือนเมษายนตอนที่ทรัมป์รับตำแหน่งครบ 100 วันนั้นเป็นเรื่องจริงจังมากว่าเชิญเพื่อนไปกินข้าวกลางวัน" นักการทูตผู้นี้กล่าว

พันมิตรที่เก่าแก่

เว็บไซต์ของกระทรวงต่างประเทศของไทย ระบุว่า ไทยและสหรัฐฯ มีความสัมพันธ์มายาวนาน โดยเริ่มต้นอย่างเป็นทางการเมื่อ พ.ศ. 2376 จากที่ทั้งสองฝ่ายมีสนธิสัญญาไมตรีและการพาณิชย์ (Treaty of Amity and Commerce) ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 3 โดยในปีดังกล่าว ประธานาธิบดีแอนดรูว์ แจ็กสัน ของสหรัฐฯ (ดำรงตำแหน่งปี 2372-2380) ได้ส่งนายเอ็ดมันด์ โรเบิตส์ เป็นเอกอัครราชทูตเดินทางมายังกรุงเทพฯ พร้อมทั้งนำสิ่งของมาทูลเกล้าฯ ถวายแด่พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าฯ ซึ่งรวมถึงดาบฝักทองคำที่ด้ามสลักเป็นรูปนกอินทรีและช้าง และพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าฯ ได้พระราชทานสิ่งของตอบแทนซึ่งเป็นของพื้นเมือง เช่น งาช้าง ดีบุก เนื้อไม้ และกำยาน เป็นต้น โดยภารกิจสำคัญของนายโรเบิตส์ คือการเจรจาจัดทำสนธิสัญญาทางการค้ากับไทย

ทั้งโอบ ทั้งตี

หลังการโค่นล้มรัฐบาลพลเรือนที่มาจากการเลือกตั้งในไทยเมื่อ 22 พ.ค. 2557 รัฐบาลของประธานาธิบดีบารัค โอบามา สั่งระงับความช่วยเหลือด้านการทหารแบบให้เปล่าแก่ไทย ระงับการเยือนในระดับรัฐมนตรีว่าการฯ ขึ้นไป แต่ยังคงระดับความร่วมมือทางการทหาร ด้านการซ้อมรบ และขายอาวุธ และเรียกร้องให้พลเอกประยุทธ์ จันโอชา หัวหน้าคณะรัฐประหาร และนายกรัฐมนตรี จัดการเลือกตั้งทั่วไปโดยเร็วเพื่อคืนอำนาจสู่รัฐบาลพลเรือน

สายตรงจากวอชิงตัน

สามเดือนเศษ หลังรับตำแหน่งเป็นทางการ ทรัมป์โทรหา พล.อ.ประยุทธ์ และ นายลีเซียนลุง นายกรัฐมนตรีของสิงคโปร์ เชิญให้มาเยือนวอชิงตัน เพื่อกระชับสัมพันธ์และขอการสนับสนุนในศึกพิพาทกับเกาหลีเหนือ
คำเชิญดังกล่าว ทำให้ฝ่ายไทยพยามขอไปเยือนเมื่อเดือนกรกฎาคมที่ผ่านมา แต่วอชิงตันเห็นว่า ข้อเสนอนี้เป็นอาการ "ใจเร็วด่วนได้" หรือ "jump the gun" เพราะทั้งสองฝ่ายยังไม่ได้เตรียมการอะไรเลย

"เราอยากให้ผู้นำทั้งสองประกาศอะไรสักอย่างที่มีความหมายทางยุทธศาสตร์ความมั่นคงในภูมิภาคตอนพลเอกประยุทธ์ไปเยือน...ไม่ใช่แค่ไปกินข้าวกันสักมื้อแล้วก็กลับ"

BBC