ปัญหาใหญ่ของการนำเสนอบทความแนวอิงประวัติศาสตร์ในเฟซบุ๊ค คือการเลือกบางจุดของประวัติศาสตร์มาเหมารวมด่าทั้งหมดหรืออวยทั้งหมดด้วยการย่อลงในภาพเดียวเพื่อจุดประสงค์บางอย่าง ไม่ดูกระแสและความเป็นไปในภาพรวม

บุคคลคนหนึ่งในประวัติศาสตร์ ผ่านระยะเวลาทั้งชีวิต เปลี่ยนแปลงแนวคิดและการกระทำได้ตามประสบการณ์ที่เปลี่ยนไป ความสัมพันธ์ระหว่างบุคคลอื่นในประวัติศาสตร์ มีทั้งรักทั้งชัง บาดหมางคืนดี บ้างเห็นด้วยบ้างขัดแย้ง
การประเมินการกระทำในประวัติศาสตร์ของบุคคลหรือคณะใด ย่อมต้องชั่งตวงน้ำหนักดีชั่ว แยกแยะให้สมควร เพราะสิ่งที่เกิดขึ้นย่อมเกิดแล้ว การสมมติว่าหากบุคคลหรือกลุ่มคณะนั้นไม่ทำเช่นนั้นทำเช่นนี้ เป็นการสมมติสันนิษฐานเอาสนุกประสานิยายเพื่อตั้งจำลองเหตุ แต่จะเอาจริงเอาจังย่อมเป็นไปได้ยาก เพราะปัจจัยของกระแสประวัติศาสตร์นั้นมีมากเกินกว่าคนในยุคหลังจะย้อนคิดไปได้

เติ้งเสี่ยวผิง ประเมินความดีชั่วในพฤติการณ์ของเหมาเจ๋อตงว่ามีดีเจ็ดส่วน เสียสามส่วน การปฏิวัติประเทศจีนให้ชนชั้นชาวนากรรมาชีพเป็นใหญ่ พัฒนาจีนให้เป็นประเทศยุคใหม่ รบขับไล่จักรวรรดิญี่ปุ่นและนายทุนฉ้อฉลก๊กมินตั๋งเป็นส่วนดี เอาแต่ใจเผด็จอำนาจก้าวกระโดดครั้งใหญ่ หนุนปฏิวัติวัฒนธรรมผู้คนล้มตายมหาศาลเป็นส่วนเสีย
จอมพล ป. กับปรีดี เมื่อแรกรู้จักวัยหนุ่มเป็นมิตรสนิทเรียกกันเป็นท่านอาจารย์ เมื่อขัดแย้งก็รบกันขับไล่กัน เมื่อภัยมาถึงประเทศชาติในสงครามโลกก็แยกกันปฏิบัติการเพื่อชาติ รบกันอีกหลังสงครามจบ เมื่อถึงวาระสุดท้ายก็กลับมาคุยกัน
บุคคลในตำราประวัติศาสตร์แต่ละคน ล้วนมีชีวิตวัยเด็กวัยหนุ่มจนถึงแก่ ไม่ได้เป็นบล็อกดีชั่วเป็นตัวละครในละครน้ำเน่าหลังข่าว ไม่ว่าจะเป็นจอมพล เชื้อพระวงศ์ นักปฏิวัติ สามัญชน ชั้นแต่พ่อแม่ปู่ย่าตายายเรา ก็มีเรื่องที่ทำถูกใจไม่ถูกใจ ดีไม่ดี รักเกลียดเปลี่ยนแปลงทั้งสิ้น

หากประเมินประวัติศาสตร์ด้วยสายตาเป็นธรรมได้ จึงจะมีค่าเป็นกระจกส่องชะตาอนาคต แต่ถ้าหากมองด้วยสายตาบิดเบือนแล้ว กระจกหลอกตาก็ย่อมส่องอนาคตที่บิดเบี้ยวตามไป